Hayat Döngüsü Yaklaşımına Göre Emeklilikte Finansal Danışmanlığın Önemi

Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES) katılımcının dönem sonundaki toplam birikimi emeklilik boyunca yapılan yatırım yönetimi ile büyük ölçüde bağlantılıdır. Emeklilikte finansal danışmanlığın kullanımı katılımcının finansal okuryazarlık ve yatırım bilgisi tarafında desteklenmesine ve daha rahat emeklilik yatırım yönetimi elde edilebilmesine yardımcı olabilmektedir.

Emeklilikte finansal danışmanlığın kullanımının zamanlaması özellikle önem taşımaktadır. Bu alanda ABD’de yapılmış bir bilimsel araştırma ile teorik bir hayat döngüsü modeli kullanılarak emeklilik birikimi yapan katılımcının finansal danışmandan ne kadar fayda gördüğü değerlendirilmeye çalışılmıştır. Finansal danışman, emeklilik yatırımları yönetiminde etkin bir role sahiptir.

Sonuçlara göre genç bir çalışanın kariyerinin başında bir finansal danışmandan bilgi alması, emeklilikte refahı %1,1 oranında arttırabilmektedir. Eğer finansal danışmandan yardım almaya iş piyasasına girişten 10 yıl sonra başlanırsa, elde edilen fayda yarıya düşmekte, daha ileride örneğin 60 yaşında böyle bir yardım alınırsa daha da düşük fayda elde edilmektedir. Emeklilik konusunda erken harekete geçmek rahat emekliliğin kapılarını açar.

BES’te Yatırım Kararlarında Finansal Danışmanlığın Etkisi 

Temelde araştırılan emeklilik planı katılımcısının (Katılımcının kendi portföyünü yönetmek için belirli bir zaman harcayacağı varsayımıyla) yatırım kararlarını bir finansal danışman tavsiyesi ile almasının tüketici olarak elde ettiği faydayı arttırma olasılığıdır. Öncelikle plan üyesi çalışanın kariyerinin farklı noktalarında yatırım kararlarını danışmana bırakması halinde sonuçların nasıl değiştiği irdelenmiştir. Ayrıca bu sonuçlarla çalışanların basit yatırım kararlarına dayalı portföy oluşturmaları, yaşa bağlı farklı yatırım süreçleri olan Hedef Tarih Fonlarına (Target Date Funds) yatırım yapmaları veya sabit varlıklara yatırım yapmaları durumlarında oluşan sonuçlar incelenmiştir. Amaç bireysel finansal danışmanlığa erişimin faydasını ve hayat döngüsü içerisinde basit kurallara göre yönetilen bir yatırım portföyünden elde edilen faydayı ölçmektir.

Kurulan temel modelde bireysel yatırımcıların portföy ataleti denilen bir durum gözlenmektedir. Çalışanlar bireysel yatırımcılar olarak bir kez bir yatırım portföyü oluşturduktan sonra bu portföydeki dağılımı unutmakta/fazla değiştirmemektedir.  Emeklilik dışı yatırımlarda da sık görülen bu durumun nedeninin finansal araçlardan alınan işlem maliyetleri olduğu belirtilmektedir. Ayrıca oluşturulan modelde bireylerin portföy yönetim kararlarını kendileri verdiklerinde oluşan zaman maliyeti de dikkate alınmıştır.

Sonuç olarak yatırım kararlarının katılımcının iş hayatının başlangıcında alınmasının hayat boyu refahı için önemli etkileri olabilmektedir. İleri yaşlarda örneğin 60 yaşında alınan finansal danışmanlık hizmeti katılımcıya daha az fayda sağlamaktadır çünkü birikimler artık emeklilik yaşına yaklaşılmıştır.

Emekliliğinizi planlamanıza yardımcı olmamızı ister misiniz? Üyelik için lütfen tıklayın.

(When and How to Delegate? A Life Cycle Analysis of Financial Advice,  Hugh Hoikwang Kim, Raimond Maurer, and Olivia S. Mitchell, PRC WP2016 , Pension Research Council Working Paper’den derlenmiştir.)